نقش هایی بر تار و پود یا نقش بر آب

یکی از صنایع دستی مهم در گلستان قالی، قالیچه وپشتی‌هایی است که هنر زنان ترکمن با انگشتان خود آن‌ها را ماندگار کرده اند.
بیش از ۶۰ هزار بافنده در گلستان فعالند که بیشتر دار‌های قالی را در خانه‌های خود برپا کرده اند و در کنار رسیدگی به فرزندان، آن چه در ذهن دارند بر تار وپود فرش نقش میزنند.
براساس اعلام رییس اداره فرش گلستان از میان این تعداد بافنده گلستانی ۳۸ هزار نفرشان کارت قالی بافی فعال دارند.
هر چند شمار قالیبافان گلستانی رقم قابل توجهی است، اما با توجه به این که زنان هنرمند ترکمن نسل به نسل هنر فرش بافی را به دختران خود می‌آموزند به نظر می‌رسد تعداد هنرمندان قالیباف باید از این تعداد بیشتر باشد و به غیر از این افراد علاقمندانی نیز هستند که این هنر زیبا را در مراکز مختلف آموخته اند.
نبود امنیت شغلی
خانم محمودی که در گرگان کارگاه قالی بافی و حدود ۵۰ بافنده دارد گفت: خانم‌های بسیاری مشتاق بافت فرشند و پس از آموزش علاقمند به بافت فرش هستند، اما آینده شغلی نامطمن سبب می‌شود این کار را رها کنند.

رییس اداره تعاون، کار ورفاه اجتماعی گلستان گفت: درسال ۹۳ که دولت برای حمایت از مشاغلی که پایداری آن‌ها کمتر است و نیازمند حمایت ویژه هستند مانند قالی بافان، کشاورزان و کارگران ساختمانی با پرداخت سهم کارفرما آنان را بیمه کرد.
سعید مازندرانی افزود : هم اکنون در گلستان ۹ هزار و ۵۰۰ نفر بیمه قالی بافی هستند.
وی ابراز امیدواری کرد؛ با تصویب بودجه برای تخصیص اعتبار برای بیمه قالیبافان شمار بیشتری از افراد از مزایای بیمه استفاده کنند.
نقشه‌هایی ذهنی  از روزگار دور 
هر چند قالی بافی فعالیتی خانگی به شمار می‌رود، اما به سبب دارا بودن مزیت هایی، چون زیبایی، کاربردی بودن و ابعاد هنری آن کالایی کم ارزش به شمار نمی‌رود و در صورت تامین بازار فروش می‌تواند چرخ اقتصاد خانواده و در نهایت کشور را به خوبی به گردش در آورد.
فرش قدیمی‌ترین سمبل هویت فرهنگی ترکمن‌هاست و شهر‌های ترکمن نشین گلستان مهد هنر فرش بافی است.
صنعت فرش ترکمن در دوره حکومت ترکمنان سلجوقی (۵۲۲-۴۲۸ ه. ق) بیشتر ازقبل معرفی شد.
قالی‌هایی ترکمن حاصل ذهن خلاق و دست‌های هنرمندزنان ترکمن است که به صورت ذهنی بر تارو پود‌ها نقش می‌زنند.
همین ذهنی بودن طرح‌ها یکی ازمواردی است که  راه به فراموشی سپردن طرح‌ها و نقش‌های فرش ترکمن را همواره کرده است و یکی از مشکلات جدی سر راه بافت فرش است.
رییس اداره فرش گلستان گفت:یکی ازمهم‌ترین موضوعات مورد نظر برای حفظ فرش ترکمن است.
الهام حسینی افزود: با تلاش استاد مرحوم محمد نیازی بیش از ۸۰۰ طرح اصیل فرش ترکمن گردآوری شده است.
درویشعلی حسن زاده معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در حوزه طرح و نقش فرش دستباف دوره‌هایی برگزار می‌کنیم تا بافندگان بتوانند با تلفیق نقوش سنتی گذشته با طرح و نقشه‌های روز قالی و قالیچه‌های بازار پسند و مطابق با خواست مشتری تولید کنند.
کارگاهی در خانه؛ راهی برای حفظ قالی بافی و قالی بافان
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان کارگاه‌های متمرکز و غیر متمرکز با مدیریت متمرکز را از دیگر راهکار‌ها برای ساماندهی و حمایت از فرش بافان دانست و گفت: هم اکنون ۳۷ کارگاه فعال قالی داریم که ۳۲ کارگاه غیرمتمرکز با مدیریت متمرکز و ۵ کارگاه متمرکز با مدیریت متمرکز است.
در کارگاه‌های غیر متمرکز بافندگان به جای حضور در کارگاه، برای بافت قالی‌های سفارشی دار خود را در خانه برپا می‌کنند.
هر چند تاسیس این کارگاه‌ها به ساماندهی بافندگان کمک کرده است امااداره کنندگان این کارگاه‌ها معتقدند در صورت حمایت توانمندی بافندگان کارگاه‌ها بیشتر از حد کنونی است.
آقای منصوری که در گنبدکاووس کارگاه غیرمتمرکز فرش دارد گفت: ۲۵۰ بافنده در خانه‌های خود سفارشات را می‌بافند و ما نخ آنان را تامین و دستمزدشان را پرداخت می‌کنیم.
او گفت: اگر بتوانم تسهیلات دریافت کنم می‌توانم با همین تعداد بافنده تولید را سه تا چهار برابر بیشتر کنم.
مدیر کار آفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تسهیلات گفت: شرکت‌های پیشران که ۵ زیر مجموعه دارند می‌توانند تا ۷۵ میلیون تومان تسهیلات بگیرند.
موسی بی باک گفت: به این شرکت‌ها براساس طرحی که ارایه می‌کنند می‌توانیم تا ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت کنیم.
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز گفت: به بیش از ۷۰۰ نفر از بافندگان و طراحان سنتی و طراحان فرش با رایانه و صنایع دستی مرتبط با فرش تسهیلات پرداخت کرده ایم.
سعید مازندرانی افزود: در دو بخش مشاغل خانگی و اشتغال روستایی به دو هزار و ۲۸۰ فرد متقاضی تسهیلات دادیم که یک سوم این تسهیلات در بخش فرش بود.
آقای منصوری مدیر کارگاه فرش گفت: مشکل ما معرفی برای دریافت تسهیلات نیست مسئولان ما را برای دریافت تسهیلات به بانک‌ها معرفی می‌کنند، اما بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات خواسته‌های زیادی دارند که برآوردن آن‌ها در توان ما نیست و باهزار مکافات باید از بانک‌ها تسهیلات بگیریم.
نبود جایی برای عرضه مشکل بزرگ قالی بافان 
خانم پقه معتقد است اگر مسئولان شرایط را برای فروش محصولاتشان مهیا کنند خودشان می‌توانند پول سرمایه درگردش خود را تامین کنند.
این بافنده فرش که سابقه‌ای ۳۵ ساله در بافت فرش دارد گفت: یکی از بزرگترین مشکلات ما نبود مکانی دایمی برای عرضه محصولاتمان است.
وی افزود: نمایشگاه فرش نیز تازه دو سال است در گلستان برگزار می‌شود که آنهم به سبب تبلیغات کم آنطور که انتظار داشتیم نبود.
او گفت: باید در استان‌های همجوار هم تبلیغات انجام می‌شد تا افراد بیشتری برای بازدید و خرید به نمایشگاه بیایند.
صادرات راه حلی نجات بخش
علاوه بر برپایی نمایشگاه و دایر کردن مکانی دائمی برای فروش دستبافته‌ها، نگاهی به بازار‌های آن سوی مرز‌ها نیز می‌تواند هنرمندان قالی باف را از نظر مالی تامین کندو امنیت شغلی خوبی برایشان فراهم آورد.
رییس اداره فرش گلستان گفت: هنرمندان گلستانی در ۹ ماهه سال ۷۹ هزار متر مربع فرش بافتند که ۱۴ هزار متر مربع به ارزش ۲ میلیون دلار آن نیز صادر شد.
پارسال در گلستان بیش از یک صد و دو  هزار متر مربع فرش بافته شده که رقم فرش‌های صادراتی به چهار میلیون دلار رسیده بود.
خانم حسینی افزود: با افزایش صادرات و رونق بافت فرش می‌توان با کمترین سرمایه اشتغال فراهم کرد و از اثرات اجتماعی ناشی از بیکاری و بی پولی کاست.
محمد رضا محبوبی و آمنه آورند در مقاله تحقیقی خود نابسامانی‌های موجود و شرایط رقابتی را عمده مشکلات صادرات فرش ترکمن در بازار‌های هدف دانستند.
در این تحقیق آمده است؛ کاهش سهم فرش ترکمن در بازار جهانی به دلیل تحریم، وجود رقبای رونوشت کننده، عدم تولید مطابق سلیقه مصرف کننده، مواد اولیه نامرغوب، رواج گونه‌های غیربومی فرش، حمایت ناکافی از بافندگان ،  نفوذ شدید واسطه ها، اوضاع نابسامان اقتصادی بافندگان، زنگ خطر نابودی فرش ترکمن را به صدا در آورده است که لازم است در باره آن چاره اندیشی شود.‌
می‌توان نداشتن فرش تولیدی همگام با سلیقه و نیاز مشتریان، استفاده از روش‌های سنتی در صادرات، پراکندگی کارگاه‌های تولید فرش، کوچک و غیرتجاری بودن کارگاه‌ها و قدیمی بودن را از عوامل موفق نبودن در بازار برشمرد.
امید به خوشه‌های فرش
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان با تایید ضمنی این مشکلات گفت: یکی از راه حل‌های ما برای حل این مشکلات یا کمتر کردن این مشکلات راه اندازی خوشه‌های فرش دستباف است.
حسن زاده افزود: آموزش و ساماندهی بافندگان، تحقیق، بررسی و مستند سازی در حوزه فرش در این خوشه‌ها انجام می‌شود.
او گفت: تشکیل کنسرسیوم صادراتی فرش دستبافت را نیز در دستور کار این خوشه‌ها قرار داده ایم.
حسن زاده گفت: با تشکیل کنسرسیوم و همکاری کارگاه‌ها برای انجام یک کنش هماهنگ بازاریابی و فروش یکپارچه انجام می‌شود و می‌توانند در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی فعال باشند.
فعالیت خوشه‌های فرش دستبافت شاید در کوتاه مدت نتواند به تمام خواسته‌های از پیش تعیین شده اش دست یابد، اما دست کم می‌توان امید داشت در آینده فرش ترکمن را از فرو رفتن در ورطه فراموشی نجات دهد و قالی و قالیچه‌های ترکمن باز هم زینت بخش خانه‌های ایرانیان و گرما بخش بازارهای جهانی باشد.