چرخ روزگار به کام قالی‌بافان گیلانی نمی چرخد
سمیه بشارتی؛ قالی‌بافی، صنایع دستی و میراث ماندگار گیلان است که قدمت دیرینه داشته و نسل به نسل نه تنها زیبایی‌اش را از دست نداده بلکه در تار و پود زمان، جذابیت خلاقیت در این هنر افزایش یافته وچشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.
تار و پود اقتصاد مقاومتی با دستان توانمند زنان فرش‌باف گیلانی گره خورده و هنری با چشم‌انداز بسیار زیبا تنیده‌اند. هنرمندان فرش‌باف گیلانی با تلاش شبانه‌روزی با ضرب آهنگ‌های تار و پود دار قالی زندگی کرده و با نخ‌های بی‌روح اثری زیبا خلق کرده که در آن می‌توان خلاقیت، هنر و عشق به زندگی را دید.
امروز فعل خواستن با دستان توانمند هنرمندان فرش‌باف گیلانی صرف شد، اما متاسفانه به دلیل نبود مواد اولیه در استان این هنر به نام و نشان فرش دیگر استان‌های کشور به فروش می‌رسد و اینگونه به کام دیگر مناطق در بازار فرش‌فروشان کشور قد علم می‌کند.
در این گزارش گفت وگوی ویژه‌ای با «بتول بزرگی » رییس اتحادیه صنایع دستی گیلان و همچنین «معصومه علی محمدی »هنرمند نمونه قالی‌بافی استان انجام شده که گویای عدم حمایت‌های ویژه از هنرمندان قالی‌باف و توانمند است.
*بانک‌ها مشکل اصلی بافندگان/ سال جهش تولید را به معنای واقعی تحقق دهید
«بتول بزرگی» با بیان اینکه فرش‌بافان گیلانی نیازمند حمایت ویژه دولت هستند، گفت: توجه به بیمه و حمایت از پرداخت تسهیلات بانکی از اهم مواردی است که بایستی مسئولان ذی‌ربط بدان توجه ویژه‌ای داشته باشند.
رییس اتحادیه صنایع دستی گیلان اظهار کرد: در سالی که به‌نام جهش تولید نام‌گذاری شده توجه به ظرفیت‌های بالای صنایع دستی باید عملا مورد توجه قرار گیرد.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش‌دستباف گیلان افزود: در حال حاضر ۳۲شرکت قالی‌بافی عضو این اتحادیه هستند که بازاریابی فروش تولیدات شرکت‌های تعاونی، معرفی هنرمندان جهت بهره‌برداری از خدمات بیمه‌ای، برگزاری نمایشگاه‌های فصلی برای فروش تولیدات اعضای اتحادیه از اهم فعالیت‌های انجام شده است.
بزرگی به مشکل اصلی هنرمندان قالی‌باف اشاره و با بیان اینکه در حال حاضر مشکل اصلی بانک‌ها هستند گفت: با توجه به ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی به بانک‌ها در خصوص پرداخت اصل بدهی وام گیرندگان و بخشودگی سود و جرائم مشتری، متاسفانه اکثر بانک‌ها نسبت به این بخشنامه سلیقه‌ای عمل می‌کنند و با گذشت زمان و عدم استفاده وام‌گیرنده بدهکار از بخشنامه مهلت ابلاغی را از دست می‌دهند که این خود یک مشکل بزرگ برای تولیدکنندگان فرش نه فقط در گیلان بلکه کل کشور است.
رییس اتحادیه صنایع دستی گیلان ادامه داد: پرداخت وام‌های یارانه‌دار که متقاضیان را هدایت به ثبت‌نام در سایت کارا کرده، سلیقه‌ای و انگشت شمار بوده و تعداد زیادی از تولیدکنندگان که جهت ثبت‌نام متحمل هزینه شده‌اند، متاسفانه بلاتکلیف مانده و هیچ توجیهی بابت عدم پرداخت تسهیلات به افراد نمی‌شود و عملا بعد از ماه‌ها پیگیری به حال خود رها شده‌اند، چه کسی باید پاسخگو این هنرمندان توانمند باشند؟.
بزرگی با بیان اینکه بخش خصوصی همیشه در جامعه مظلوم واقع شده درحالیکه به نحو احسن از عهده مسئولیت‌های خود بر می‌آیند، گفت: چرا دولت سهم بخش خصوصی را از دولتی جدا نکرده و خصوصی‌سازی را اجرا نمی‌کند.
وی تصریح کرد: خصوصی‌سازی تا امروز فقط یک شعار بوده و دولت در راستای ارائه خدمات به بخش خصوصی باید از وجود اتحادیه‌ها استفاده کند تا سال جهش تولید به معنای واقعی محقق شود.
در حالیکه هنرمندان گیلانی در تلاشند تا گره‌ای از گره‌های فرش گیلان بگشایند، اما دستمرد ناچیز قالی‌بافی چرخ زندگیشان را نمی‌چرخاند، با وجود این هنوز پای کار بوده و با نخ‌های گره خورده در پای دار قالی هنری زیبا می آفریند و با عشق و علاقه در حال پودکشی هستند.
*با هر تار و پود قالی زندگی کرده ام
«معصومه علی‌محمدی» با بیان اینکه بافت قالی حوصله و ابتکار می‌خواهد اظهار کرد: از سال ۷۲ فعالیت در بخش قالی را آغاز کردم.
این هنرمند نمونه قالی‌باف شهرستان رشت اذعان کرد: با علاقه زیادی که به بافت قالی داشتم توانستم تا دوره لیسانس این رشته را ادامه دهم و اکنون یک کارآفرین در این بخش باشم.
وی ادامه داد: در حال حاضر یک شرکت تعاونی قالی‌بافی تاسیس کرده و حدود ۱۰ نفر در این شرکت مشغول فعالیت هستند.
علی‌محمدی به مشکل کمبود مواد اولیه قالی اشاره و اذعان کرد: متاسفانه مواد اولیه قالی از تبریز وارد گیلان شده و ثمره تلاش هنرمندان گیلانی در بازار تبریز و به نام تبریز به فروش می‌رسد.
این هنرمند نمونه قالی‌باف شهرستان رشت نبود بازار فروش قالی و عدم حمایت دستگاه‌های ذی ربط را از دغدغه‌های مهم هنرمندان قالی‌باف در گیلان اعلام و اضافه کرد: قطع بیمه قالی‌بافان از سال ۹۳ از دیگر مشکلاتی است که به دلیل عدم تامین بودجه بیمه، قطع شده است.
علی‌محمدی خواستار توجه و حمایت ویژه دولت در پرداخت تسهیلات شد و تصریح کرد: پرداخت تسهیلات با سود چهاردرصد از مطالبات قالی‌بافان گیلانی است که امیدوارم دولت به این قشر پرتلاش نگاه ویژه‌ای داشته باشد.
این هنرمند نمونه قالی‌باف رشتی به درآمد قالی بافی اشاره و خاطرنشان کرد: هر تابلو فرش سه ماه طول می‌کشد تا درآمدزایی بیشتر از یک میلیون و پانصد هزار تومان برای هنرمند به ارمغان بیاورد.
علی‌محمدی با اشاره به اینکه قالی به ۲ روش فارس بافت و ترک بافت طراحی می‌شود خاطرنشان کرد: در گیلان بیشتر به صورت ترک بافت، قالی طراحی و بافت می‌شود.
وی به کار قالی و تاثیرات آن در زندگی اشاره و اظهارکرد: با هر تار و پود قالی زندگی کرده‌ام و در پشت دار قالی نشستن و ماحصل دست رنج خود را مشاهده کردن بسیار دلنشین است، بافتن قالی به انسان آرامش خاصی می‌دهد و از فکر و دغدغه‌های روزمره دور می‌شوم.
با تمام تلاش‌های هنرمندان گیلانی پای دارهای قالی متاسفانه فرش گیلان نتوانسته آن‌طور که باید آوازه پیدا کند و همچنان ناشناخته مانده است، در حالیکه این صنعت در مقایسه با سایر صنایع با توجه به نیاز کم برای سرمایه‌گذاری در تولید، وجود دانش و مهارت فنی و مواد اولیه موجود در داخل می‌تواند باعث رونق اقتصادی و صنعتی استان شود.