سهم فرش کرمان از بازار صادراتی به ۳درصد هم نمی‌رسد
کل صادرات فرش ایران در سال گذشته ۷۰میلیون دلار بود و کرمان ۲میلیون دلار. استانی که تا سال ها به نماد فرشش شهره بود حالا تنها ۲.۸درصد از بازار صادراتی را به خود اختصاص داده. نکته اینجاست که رئیس سازمان صمت گفته این عدد نسبت به سال قبل افزایش هم داشته است.
از نیم میلیارد دلار صادرات فرش رسیدیم به ۷۰ میلیون دلار
این عددی است که محمدعلی زرینه کفش، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف شهریور سال پیش ارائه داد و از آن به عنوان صادرات صفر فرش ایران یاد کرد.
۵۰ میلیون دلار آن از طریق گمرک بوده و حدود ۲۰ میلیون دلار هم از طریق بار مسافری از کشور خارج شده، شیوه ای که چندان هم در تعاریف اقتصادی صادرات نمی گنجد.
سهم استان کرمان از این مبلغ چقدر بوده؟ ۲میلیون دلار.
این عدد را نهم خرداد ماه، رئیس سازمان صمت اعلام کرده و گفته که نسبت به سال قبل هم رشد داشته. نکته اینجاست که همین صادرات ناچیز را هم فعالان بخش خصوصی تایید نمی کنند.
سال گذشته فرشی صادر نکردیم
عطاالله شفیعی پور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی های فرش دستباف کرمان در گفت و گو با «کاغذ وطن »می گوید: «ما به عنوان بخش خصوصی یک سال است که هیچ فرشی از کرمان صادر نکردیم و هیچ کشوری از ما خریدی نداشته.»
هر چند که به گفته او صادرات کرمان تا قبل از کرونا هم بسیار ضعیف بوده و همگی آن ها از گمرکات تهران ارسال می شده نه کرمان.
او علت این موضوع را نداشتن حتی یک کارشناس ارزیاب فرش در گمرکات کرمان می داند: «سالهاست که همه فرش صادراتی شان را به تهران می برند چرا که گمرک کرمان اصلا کارشناس مرتبط با فرش ندارد.»
سهم محدود کرمان از صادرات فرش
او علت اصلی صادر نشدن فرش در یکسال گذشته را کرونا می داند، هرچند که مشکلات صادرات فرش کرمان ریشه ای است.
حال آنکه در سال های قبل از کرونا هم استانی که به فرشش شهره خاص و عام است، حتی ده درصد از بازار فرش صادراتی را ندارد:« عمده صادرات از استان های تبریز و فارس و اصفهان است و چند سالی است که قم و یزد هم در این عرصه خیلی خوب عمل کردند.»
به گفته شفیعی پور، عمده فرش های صادراتی کرمان روانه اروپا و آمریکا می شوند:«اروپا فرش های صادراتی خاص خود و قیه العرب را می خواهد که بیشتر در ماهان، چترود، راین وگلباف تولید می شوند.»
هنوز همان نقوش قدیمی را تکرار می کنیم
هر چند که تمامی این نقش ها تکرار نقش های صدها سال قبل اند و کرمان کماکان سهمی در طراحی های جدید فرش ندارد.
از نظر مدیرعامل اتحادیه تعاونی های فرش دستباف استان بخشی از این کاهش نوآوری و عقب افتادگی کرمان مربوط به سیستم بیمه ای است:« بافنده ها دو گروه هستند؛ گروهی برای سازمان تأمین اجتماعی تولید می کنند که بیمه شان رد شود. این گروه هر چه شد تولید می کنند؛ چه بازار بخواهد و چه بازار نخواهد. این ها فقط عاشق همان ۵۰۰ هزارتومانی هستند که دولت بابت بیمه به آن ها سوبسید می دهد. به همین هم قانع هستند. خیلی هم علاقه ندارند که این فرش کمک خرجی هم برای زندگی شان شود و بی انگیزه هستند.»
به گفته شفیعی این افراد حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بافنده ها را در برمی گیرد.
مابقی هم که دنبال درآمد از این عرصه هستند همان طرح ها و نقوش قدیمی را ادامه می دهند:«بافنده هایی که دنبال درآمد هستند متأسفانه همان کارهای سنتی را تولید می کنند و به خریداران سابقشان می دهند.»