مروری بر راسته بازارهای فرش همدان

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران، قدمت صنعت قالی‌بافی به صورت دقیق مشخص نشده ولی شواهدی وجود دارد که این صنعت در قرن شانزدهم میلادی در قروه درجزین  همدان وجود داشته، زیرا گفته شده که شاه طهماسب صفوی یک تخته قالی کار درگزین را به برادر خود شاه سلیمان عثمانی معروف به قانونی هدیه کرده بنابراین چنین به نظر می‌رسد که حدود ۴۵۰ سال قبل مردم همدان در این صنعت شهرت داشتند.

مجموعه بازار سنتی و کاروانسراهای شهر همدان، که از ۳۶ بازار و راسته بازار و ۲۶ سرا و کاروانسرا تشکیل شده است، اکثراً با سبک معماری دوره قاجاریه ساخته شده اند و با وسعتی حدود ۳۰ هکتار به دو صورت عمده فروشی و خرده فروشی فعالیت می کنند.

بازار فرش همدان از راسته بازارهای مختلفی تشکیل شده است که هر صنف با توجه به کاربری که داشتند در آن ها مستقر شده اند.

سرای میرزا کاظم، گمرک، قیصریه‌ها و راسته بازارهای فرش، مجموعه بازار فرش همدان را تشکیل می‌دهند.

سرای ˈمیرزا کاظمˈ از ابتدای ساخت تا کنون محل استقرار تاجران فرش همدان بوده و این تجار فرش خود را به استامبول صادر می کردند.

 قسمت های بازار فرش همدان به یکدیگر متصل هستند و درب هایی مشترک دارند گفت: از درب دیگر گمرک وارد راسته ˈحلاج خانهˈ می شویم، که البته الان نام ˈقیصریه نوˈ بر آن نهادند، و قبلا حلاج ها در آن جا جمع بودند.

این کاسب قدیمی ادامه داد: در ˈحلاج خانهˈ دو درب روبه روی هم هستند که یکی به ˈسرای روحانیˈ می رود که سابق بر این حمام بود و بعدا در دهه 50 به پاساژ تبدیل شد و فرش فروش ها در آن جا ساکن شدند.

در دهه های 40 و 50 به یکباره فرش ایران شهرت جهانی پیدا کرد و تاجران نامدار وارد این عرصه شدند.

سرای میرزا کاظم، سرای گمرک و بافت‌های پیرامون آن هسته اصلی بازار فرش‌فروشان همدان را تشکیل می‌دهند که دارای نشانه‌ها و رد پاهایی از دوران زندیه و صفویه دارند.

فرش دستباف همدان در گذشته رونق بسیار خوبی داشت و همدان یکی از مهمترین مراکز تأمین فرش مورد نیاز بازارهای اروپایی و آمریکا بود.

نقشه‌های همدان اکثرا شاه‌عباسی، حاج‌خانومی، شکارگاه و افشار بود. در جوزان ملایر پنج‌گل بافته می‌شد و در ننج ملایر و ازندریان از روی اورنگ یا حفظی می‌بافتند.