صدایی که از جنس فرش کاشان است

نشست «پایان رادیو در هجوم پادکست» با حضور سعید مظفری (پیشکسوت هنر دوبله در ایران) و یاسین حجازی نویسنده و سردبیر رادیو آکواریوم در جریان یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی رسانه‌های دیجیتال صبح امروز ـ ۲۴ آبان‌ ماه ـ برگزار شد.

در ابتدای این نشست سعید مظفری، دوبلور شناخته شده درباره اینکه چگونه وارد عرصه دوبله شده است، گفت: آمدنم به این حوزه اتفاقی بود. دانشجو بودم و توسط یکی از دوستانم با آقای زرندی به دوبله معرفی شدم. حرفه‌ای که نمی‌دانستم چه بود. ابتدا به این حوزه رفتم اما بعدها دلم را زد. سال ۴۵ بود که وارد یک اتاق تاریک، جای بهم ریخته و کثیف شدم که برایم خوشایند نبود اما پس از مدتی دوباره به پیشنهاد دوستانم پا به این عرصه گذاشتم. آن زمان هر کسی که تازه وارد دوبله می‌شد نباید روی صندلی می‌نشست. با وجود اینکه قد بلندی داشتم دو سال ایستادم و کار کردم. در اولین کارم بسیار مورد تشویق اساتید قرار گرفتم و این تشویق بود که من را در عرصه دوبله ماندگار کرد.

او با بیان اینکه دوبله ویترین خانه است، معتقد است: کسانی که از دور این حرفه را می‌بینند بسیار زیباست. البته که همین طور است چرا که بدون دوبله فیلم لخت است اما اتفاقی که رخ داده است این است که متأسفانه دوبله دلسوز ندارد. در حال حاضر هر جوانی را که می‌بینید خود در خانه مشغول دوبله است. هیچ آموزشی نمی‌بیند در حالی که تا نهادی نباشد آینده روشنی برای دوبله هم وجود نخواهد داشت.

مظفری درباره اینکه چه زمانی به عنوان یک دوبلور مطرح به عالم هنر شناخته شد؟، به فیلم «خوب، بد، زشت» که ماندگار شد اشاره کرد و در توضیحاتی گفت: سال ۵۴ این فیلم را دوبله کردم. از همان سال‌ها که وارد عرصه دوبله شدم در اتاق دوبله آموزش دیدم اما حالا دلم برای جوانان می‌سوزد کسی نیست که یادشان بدهد و تحویل‌شان بگیرد. الان آن زمانی نیست که به خاطر تراکم کار، مدیر دوبلاژ کنارت بنشیند و زیر و بم دوبله را به تو یاد بدهد. متأسفانه جوانان ما همین طور در راهروها می‌چرخند و فقط زمانی برای کار به آن‌ها اختصاص داده می‌شود و جایی که وجود ندارد که صداوسیما بتواند یک اتاقش را به مدیر دوبلاژ بدهد تا با تازه‌واردها کار کند و بعد از مدتی گوینده‌های خوبی تربیت شود.

دوبلور سریال به یادماندنی «سال‌های دور از خانه» در ادامه درباره ویژگی‌های یک دوبلور خوب اظهار کرد: برای یک دوبلور خوب درک احساس بسیار مهم است. دوبله چیزی است که در آنِ واحد در یک لحظه باید احساست را بگویی و از بازیگری در سینما خیلی سخت‌تر است. زبان صریح و عشق می‌خواهد؛ امثال نسل من این کار را از ته دل دوست داشتیم و خیلی هم هزینه کردیم. اما الان این گونه نیست و سرعت جای همه چیز را گرفته است.

وی از میان فیلم‌های ایرانی که دوبله کرده است به فیلم «کمال‌الملک» اشاره کرد و گفت: کم کم دوبله فیلم‌های فارسی از بین رفت چرا که گفتند صدا باید سر صحنه باشد. نگاتیو خیلی گران شد و آنجا بود که مطرح شد اگر کارگردان سر صحنه، صدا را بگیرد نگاتیوها را برایشان رایگان می‌دهیم و اینجا بود که دیگر فیلم‌های فارسی کمرنگ شدند.

مظفری در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: بهتر است یک بازیگر بتواند جای خودش صحبت کند ولی چون ما در این عرصه تربیت صدا نداریم و بازیگران دوره‌ای را نمی‌گذارنند، صداهای آن‌ها فیلم‌ها را کال می‌کند. بازی خوب است اما صدا هیچ. بنابراین بهتر است دوبلور جای بازیگر صحبت کند.

این دوبلور در ادامه درباره دوری‌اش از رادیو نیز اینگونه گفت: پیش از این که به رادیو بیایم ابتدا کارم را از دوبله شروع کردم و بعد به رادیو آمدم. پس از آن شرایط به گونه‌ای شد که باید انتخاب می‌کردم و انتخاب من این گونه بود که از رادیو بیرون آمدم و دوبله را به صورت حرفه‌ای ادامه دادم. البته یک سالی در رادیو پیام بودم و دو، سه برنامه در آنجا گویندگی می‌کردم اما به دلیل مسائلی که پیش آمد ارتباط قطع شد.

او درباره اینکه چه اتفاقی برایش افتاد که از رادیو فاصله گرفت، بیان کرد: ‌من را از پاسخ به این پرسش معذور کنید. شرایط به گونه‌ای بود که باید می‌رفتم و چاره‌ای نبود.

این دوبلور درباره آینده رادیوهای اینترنتی و پادکست نیز اینگونه توضیحاتی را مطرح کرد: ‌شاید این اتفاق در ابتدا در ذوق بزند اما در نهایت نظرم نسبت به پادکست و رادیوهای اینترنتی مثبت است و از آینده رادیوهای اینترنتی استقبال می‌کنم.

در بخش دیگری از این نشست یاسین حجازی سردبیر رادیو آکواریوم درباره مبحث رادیو اینترنتی و پادکست گفت: فضای اینترنتی یک فضای شخصی پر از عکس و صدا و نگارش است که در هجوم همه این‌ها، عکس و نوشته‌ای را که دلم می‌خواهد می‌گذارم. آقای سعید مظفری شبستان مسجد مظفرشاه را بالا برده است و من یک کاشی از آن را. ایشان آثار فاخر را بالا برده است اما پادکست انتشار کاشی‌های کوچک به اندازه یک بند انگشت در یک بند انگشت است. طبیعتا هیچ سازمانی وجود ندارد که این کاشی‌ها را جمع و تبدیل به آثار مظفرشاه کند اما مخاطبان می‌توانند بنا به تقاضای خود این کاشی‌ها را انتخاب کنند و بشنوند.

او در ادامه درباره محتوای رادیو آکواریوم گفت: روایت‌ها و تأویل‌های عاشقانه در زندگی‌های امروز شهری را در رادیو آکواریوم منتشر می‌کنیم. این پادکست‌های عاشقانه هر دو هفته منتشر می‌شود. این صداهای ما خیلی کوچک است اما بنا به تقاضای شما مخاطبان شنیده و قطع می‌شود. اگر از قدِ رادیو کاسته می‌شود اما قدِ پادکست و تجربه‌های شخصی بالا می‌رود. هر چند این اتفاق در کشور ما کندتر صورت می‌گیرد اما این اتفاق می‌افتد.

حجازی درباره اینکه آیا با وجود رادیوهای اینترنتی و پادکست‌ها، رادیو تداوم خواهد داشت و یا آسیب خواهد دید، گفت: هر رسانه‌ای صدای خودش را دارد. هیچ صدایی قرار نیست مزاحم صدای دیگری باشد. قرار نیست اصلا رادیو تهدید شود. منزلی با دکوراسیون مدرن که شما فراهم می‌کنید قرار نیست تخت جمشید را از رونق بیاندازد. اگرچه ما می‌توانیم در روزگار امروز تازه‌ترین اثر هنرپیشه مطرح را دانلود کنیم و ببینیم ولی قرار نیست صدای دوبلور بزرگی مثل سعید مظفری را هر زمان که بخواهیم در آن فیلم‌ها بشنویم. در فضای امروز هر کسی صدای خودش را دارد.

حجازی درباره اینکه پادکست به عنوان یک رسانه چگونه می‌تواند مخاطبانش را افزایش دهد، گفت: قرار نیست که ما چیزی را تولید کنیم که همه مردم بپسندند. احساس می‌کنم یک چیزی بین مردم فراگیرتر است؛ چیزی به اسم عشق. روزگار امروز شبیه یک آکواریوم زیباست، ما هم لاجرم در یک حبس و در یک آکواریوم زیبا و فانتزی هستیم. عشق و حصارهای دنیای نو دغدغه خیلی‌ها است. تلاش می‌کنیم چیزی زیر این دو بسازیم و بستگی به مخاطب دارد که ما را دنبال کند یا نه.

سردبیر رادیو آکواریوم با اشاره به تاثیر صدای طلایی همچون صدای سعید مظفری که تأثیری در فرم و محتوای برنامه اینترنتی دارد، یادآور شد:‌ یکی از ویژگی‌های خوب پادکست این است که هر لوکیشنی که باشی می‌توانی صدایت را از آنجا منتشر کنی. پیش از این به جزیره کیش رفته بودم و با آقای مظفری در آنجا به گفت‌وگو نشستم و از همان جا این صدا را منتشر کردم. در رادیو اینترنتی و پادکست دیگر از استودیوهای عریض و طویل و مخارج‌های میلیونی خبری نیست. رادیو آکواریوم به طول کلی با ریکوردر تلفن همراه منتشر می‌شود. در پادکست جنس صدا مهم نیست و بیشتر قصه‌ای که پشت این صداست و آن را سفارت می‌کند، مهم است.

در پایان این نشست سعید مظفری درباره جنس صداها و اینکه آیا فقط صرف خوب بودن صدا در عرصه دوبله مهم است، اظهار کرد: صدا بخشی از وجود آدم‌هاست اما مهم اجراست و اینکه آن صدا را باور داشته باشید. اگر باور داشته باشید و بپذیرید که با صدا می‌شود عاشق شد و کارهای دیگر کرد موفق هستید. صدا بخش مهمی از زندگی ما آدم‌ها است. از هر صدایی می‌شود استفاده کرد. اما عشق و علاقه‌ای که پشت صدای شماست باید لمس شود. اگر عاشق صدا و کارتان نباشید آن کار قابل انجام نیست.

یاسین حجازی نیز در پایان درباره اینکه چگونه می‌توان مخاطبان را در کار پادکست راضی نگه داشت، گفت: در هجوم این همه صدا قرار نیست ما شما را راضی کنیم. قرار است اگر آن چیزی که برای شما حرف می‌زنم جذاب باشد، آن را گوش بدهید. قرار نیست مخاطب را راضی کنم به خاطر اینکه رسانه پادکست خودش را ذاتا این گونه تعریف می‌کند. قرار است محتوایی را منتشر کند که تا به حال مخاطب آن را نشنیده است. ما نمی‌توانیم به رسانه بگوییم که برای ما تبلیغ کن. پادکست یک صدای منفرد در دهکده رسانه‌ها است.