ذرتی شدن فرش یعنی چه و علت ذرتی شدن فرش چیست؟

ذرتی شدن فرش یکی از عیوب و نواقص فرش دستباف است که علت آن این است که بافنده به هنگام بافت فرش بیش از اندازه با قیچی روگیری می‌کند یا پس از پایان بافت پرز فرش را در هنگام پرداخت بیش از حد می‌چیند به‌طوری‌که پرزها در سطح قالی ارتفاعی اندک دارند.

ذرتی شدن فرش دستباف

اگر بافنده به هنگام بافت فرش بیش از اندازه با قیچی روگیری کند یا پس از پایان بافت پرز فرش را در هنگام پرداخت بیش از حد بچیند به‌طوری‌که پرزها در سطح قالی ارتفاعی اندک داشته باشند، فرش دچار عیب «ذرتی» می‌شود.

در این حالت به هنگام لمس کردن سطح فرش‌ با دست پرزها چندان احساس نمی‌شوند و نوک انگشتان به چله‌ها برخورد می‌کند و می‌توان انتهای گره‌ها را لمس کرد. ازاین‌رو به این عیب «ته‌افتادگی» یا «ته‌خواب» نیز گفته می‌شود.

نتیجه کوتاه شدن بیش از حد پرزها هنگام قیچی زدن یا پرداخت آن نازک و کم‌دوام شدن فرش است و به چنین فرش‌هایی «کم‌گوشت» می‌گویند.

در این عیب سطح رویی فرش به دانه‌های ذرت شبیه می‌شود (هر گره از گره مجاور به آسانی تفکیک شده است). این ذرتی شدن ممکن است در سراسر فرش یا در یک یا چند بخش مختلف آن دیده شود.

گفتنی است این عیب با «بُره‌بُره شدن» که مربوط به چینش نامنظم پرزها و ایجاد اختلاف ارتفاع در سطح فرش است تفاوت دارد و گاه ذرتی شدن بر اثر تلاش برای رفع عیب بُره‌بُره بودن و یکنواخت کردن سطح فرش رخ می‌دهد.

علل پیدایش ذرتی شدن فرش دستباف

رایج‌ترین علل پیدایش عیب ذرتی عبارت است از:

کم دقتی یا ماهر نبودن به هنگام قیچی زدن پرزهای فرش

استفاده از قیچی کوتاه به هنگام بافت

تنظیم نبودن تیغه دستگاه پرداخت (آن‌چنان‌که موجب کوتاهی بیش‌ازحد پرزها شود).

افزون‌بر این‌ها کهنگی، فرسودگی و ساییدگی فرش‌ها نیز منجر به بروز ذرتی شدن فرش می‌شود.

در برخی مواقع استفاده از پشم نامرغوب برای بافت که پیامد آن ریزش و از بین رفتن پرزهاست، نیز ذرتی پدید می‌آورد. آ

شکار است که هر چه طول پرزها کوتاه‌تر باشند، نقشه فرش بیشتر نمایان می‌شود و اگر این کوتاهی بیش از حد باشد، تاروپود فرش نیز دیده خواهد شد و این به معنای کاسته شدن از استحکام فرش است.

برای پیشگیری از عیب ذرتی شدن فرش به هنگام بافت پیشنهاد می‌شود قالی‌بافان از قیچی لبه‌دار استفاده کنند. این کار به‌ویژه برای تازه‌کاران مفید خواهد بود و به حفظ ارتفاع پرز کمک می‌کند.

منبع: طره؛ مجله فرش دست‌باف ایران. شماره ۱۰. حمید کارگر